Ahbaplık (Özet) : Ahbaplık, her şeyden önce bir düzen demektir. Lakin hukukun öngördüğü düzen, gerçekten gerçeklesevinçli bir düzen değildir. Ahbaplık, toplum ortamında insanoğluın bayağı ne davrandıklarını değil, ne davranmaları gerektiğini gösterir. Ahbaplık, kendisine uyulmak ve uygulanmak yürekin vardır. Doğruluk kıymeti nedeniyle, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene vazetmek, maşerî dirimın gerçekleşmesini elde etmek gerek. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Ahbaplık düzeni, doğduğu andan itibaren bireyin kontrasına akseptans edilmesi ve uyulması gereken, mutlaka muhik kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği üzere, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle toplum ortamında insanoğluın iktisat ve davranışlarının ahbaplık kurallarına uymaması, her dakika mümkündür. “İşte ahbaplık, isim davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir tertibat, bir bütündür.” İnsan-isim, isim-natür ilişkilerinin insanlığın kuma çıkarı ve huzuru yürekin evrensel ilkelerle güvence altına hileınmasıdır. Ahbaplık, adamlık seviyesi yürekin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birgeniş düşünce ortaya atıktır. Bunlar kaynağı: tanrı, klas çıkarları, toplum sözleşmesi, natür ve insanoğlu olarak belirten mezheplerdir. Ahbaplık Nedir Ahbaplık, toplumun genel menfaatini yahut fertlerin ve toplumun kuma iyiliğini elde etmek maksadıyla konulan ve amme gücüyle desteklenen kaide, tanrı ve seçimın kâffesidür. Elan münteşir bir tanılamamıyla ahbaplık, adalete yönelmiş maşerî evetşama düzenidir. Ahbaplık Lügat Medlulı Ahbaplık kelimesi Arabi “tanrı” kökünden gelir ve tanrı kelimesinin çoğcelil olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Zenciçda “tanrı” kelimesinin çoğcelil “ah’kak”tır. Türk Zeban Kurumu’na bakılırsa ahbaplık kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım güçlükleü belirleyen yasaların kâffesidür”. Bunun dışında hukukun “haklar” manaı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, hukuk manaında da kullanılır. Yöntem Medlulı Ahbaplık dönemden döneme değiştiği yürekin hala doyurucu bir tanılamam konstrüksiyonlamamıştır. Kant “Ahbaplıkçular hala hukukun tanılamamını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok akseptans edilen tanılamamı ise: “Sınırlı bir zamanda belirli bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması mutluluk zoruna (müeyyide) bağlamlanmış kurallar kâffesidür.” Ilmî bir disiplin olarak ahbaplık, kendi ortamında taban olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun kişiler arası ilişkileri konu düz kısmına Özel Ahbaplık, kişiler ile mutluluk yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Amme Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). çağdaş Ahbaplık, Ticaret Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna mukabele Kanunuesasi Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku amme hukukunun başlangıçlıca zir dallarıdır. Ahbaplık Kuralları ve Özellikleri Hukuku gayrı toplumu regülatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik mutluluk tarafından güvenceye hileınmış ve cebri yaptırımlara sahip olmasıdır. Ahbaplık kuralları isim davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun mesabe hükümlarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde analog nitelikteki umum durumlarda uygulanması esenlanır. Yaptırım (Müeyyide) Ahbaplık düzında yaptırım amme gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek yürekin kullanılır. Ahbaplık düzenini esenlamayı ve korumayı amaçlayan yaptırımlar gene ahbaplık düzeninin öngördüğü şekilde adına getirilir. Maddi ve tinsel yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken tinsel yaptırımlar bu durumları karışmak yürekin kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, mahpus ve finans cezaları; anayasa hukukunda siyasetten men, fırka mantinota; mevhibe hukukunda mevhibe ve gizliceçılık cezaları üzere başka ahbaplık dallarında başka yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile müteallik çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; bilinçi bir irade olarak gören kuramlar, irade dışı olarak gören kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların birtakımlar felsefik değil ortaya konduğu dönemin sorunlarını çözmek yahut siyasi mezhepleri ahbaplık biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali doğruluk olan ahbaplık, genel olarak şu şekilde tanılamamlanabilir: “Ahbaplık, adalete yönelmiş maşerî bir evetşama düzenidir.” Bu tanılamamdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu adına getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kılgın yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun maşerî dirimı düzenleyip insanoğluın pasış ve güvenlik ortamında bir arada evetşamalarını esenlamaktır. 2. Pratik Yarar (Toplumsal İhtiyaçların Hakkındalanması) Hukukun kılgın amacını, maşerî gerçeklik belirler. Ahbaplık bu fonksiyonu ile toplum ortamında yaşayan insanoğluın, birbirleri ile rekzetmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruh bilimsel bir varlık olarak insanın konstrüksiyonsından kaynaklanan gereksinimlerinı kontralamaya çhileışır. Ahbaplık bu fonksiyonu ile veladet, teehhül, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir ahbaplık düzeni dirimın taban gerçeklerini görmezden gelemez. Ahbaplık düzeni, insanın natürel konstrüksiyonsına ve bundan müterakki mevrut gereksinimlerine isabetli yürütmek zorundadır. Ahbaplık önemli ölçüde, soylu erki gerçeklere de mecburdır; soylu erki yokluklara uymalı ve onları kontralamalıdır. 3. Doğruluk Ahbaplık bu fonksiyonu ile belirli bir kombinezon altına aldığı içtimai ihtiyaçları, özü salt bir muadele düşüncesi olan doğruluk ölçüsüne vurarak doğru kimliğini kulaklıır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kesik tanılamamıyla doğruluk, “bir muadele düşüncesi”dir. “Doğruluk, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) yürütmek üzere dü başka anlamda kullanılır. Doğruluk esasen ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, fazilet, fazilet manaında ferdî bir özelliği deyimler. şahsiyet her dakika haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni sundurmak yolunda ötümlü ve değustalıkmez bir çaba gösterir. İşte bu iktisat ve çabayı gösteren doğruluk, özne (süje) ile müteallik oluşundan ötürü öznel (sübjektif) doğruluk olarak nitelenir. Bir fazilet olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir doğruluk nosyonı vardır. Nesnel doğruluk, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin konkre durumlarda gerçekleştireceği takanak biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte ahbaplık düzında hukuki mesabe olarak laf konusu olan doğruluk de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü ahbaplık, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve alacaklanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar kâffesidür.” Sosyete yürekindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini yürekermiş kurallar umumü olarak ahbaplık, bu değerlendirmelerde doğruluk ölçüsünü kullandığı ve çalıştırmak durumunda bulunmuş olduğuna bakılırsa, adaletin böylecene, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Ahbaplık normlarında doğruluk acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Mevcut ahbaplık ne denli adaletlidir ? İşte burada yasa üstü doğruluk nosyonı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün ahbaplık sistemine ve sistemlerine egemen bulunan, nesnel ve salt bir mesabe niteliğindeki adalettir. Ahbaplık bir toplum düzenini yürekerir. Hukukun varlık nedeni de adalettir; ister mevcut düzeni kavzamak, gerekse onu değustalıktirmeyi meşrulaştırmak yürekin her dakika adalete başlangıçvurulur. Nesnel ve yasa üstü doğruluk hukukta kontramıza yerleşmiş ahbaplık düzenlerinin asli örneği, olması gereken ahbaplık manaında ahbaplık idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile doğruluk, mevcut ahbaplık düzenlerinin kendisine isabetli olup olmadığı açısından bir mesabe ve kıymetlendirme ölçüsü olabilir. Gine bu özelliği ile doğruluk, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun gerçekleştirmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile yapıcı ve olumsuz kontralıklı ilişkilerde bulunan bu üç fonksiyon istikrar ortamında olduklarında, adil bir ahbaplık düzeninin gerçekleşmesi esenlanır. Alışılagelen olarak bütün ahbaplık normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak ahbaplık, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşerî evetşama uyacak, hem de bu maşerî dirimın pasış ortamında sürebilmesi yürekin bir düzen görünümünü esenlamaya çhileışacaktır.